Handwerken achter tralies

"En met hand­werkmateriaal zijn we zo blij. We kunnen zelfs al afwisseling in onze werkzaamheden brengen."
Aukje Wagemaker

Verraad
De 46-jarige Rotterdamse onderwijzeres Aukje Wagemaker werd in november 1941 opgepakt en gevangen gezet in het “Oranjehotel” in Scheveningen. Haar jongere broer Simon was de leider van een spionagegroep en deze groep was, vermoedelijk na verraad door de beruchte Anton van der Waals, door de SD opgerold.

Schutzhaft en kampen
Het strafproces in juni ’42 in Utrecht verliep voor Aukje goed, ze werd vrijgesproken. Haar broer en enkele van zijn vrienden werden ter dood veroordeeld en op 31 juli terechtgesteld. Aukje werd ondanks vrijspraak echter niet vrijgelaten, maar in Schutzhaft gehouden. Ze verbleef ondertussen in de Utrechtse gevangenis en werd vanuit daar op transport gesteld naar concentratiekamp Ravensbrück. De bevrijding in 1945 maakte ze uiteindelijk mee in kamp Mauthausen.

Handwerkmateriaal
In de gevangenis, eerst in Scheveningen en later in Utrecht, deelde Aukje een cel met andere vrouwen. Ze mochten pakjes ontvangen, kregen soms bezoek en konden deels vrij beschikken over hun tijd. Ze lazen boeken, maakten zelf spelletjes, borduurwerkjes en tekeningen.

Aukje schrijft in haar dagboek: “En met hand­werkmateriaal zijn we zo blij. We kunnen zelfs al afwisseling in onze werkzaamheden brengen. Hebben nauwelijks tijd om ’n potje te jokeren, wat toch ’n gezellige afwisseling is.”

Ervaringen verwerkt
In de borduurwerkjes en tekeningen verwerkten de vrouwen hun ervaringen in de gevangenis. Ze deden dit met de nodige sarcastische humor, zoals blijkt uit Aukjes borduurwerk van “Scheveningen Bad”.