Honger en kou
In de hongerwinter is op een nacht mijn zus geslacht en meegenomen. De hele kinderboerderij zat onder het bloed. De bewaker was in slaap gevallen en had niets gemerkt.
Brood jatten bij de beren
'Jongetjes kwamen met lange stokken met een pikhaak. Als ik net wat brood had gekregen probeerden ze daarmee de boterhammen te pikken. Als ik die rotjochies te pakken had gekregen…'
Beer Suzie
In het begin viel het mee
Tot aan de hongerwinter lukte het Artis om de voedselvoorziening redelijk op peil te houden. Al in juni 1940 maant directeur Sunier het Artispersoneel dat het geen voedsel van de dieren mag eten of meenemen. Later in de oorlog klinken zijn woorden dreigender.
Aan het begin van de oorlog waren er weilanden onder water gezet om de Duitse opmars te bemoeilijken. Veel vee moest toen worden geslacht. Sunier kon daardoor 30.000 kilo vlees kopen en huurde daarvoor een koelcel. Later kocht hij partijen afgekeurd vlees van de abattoirs. De Duitsers werkten mee. Artis kreeg voedsel via het Rijksbureau Voedselvoorziening in Oorlogstijd.
Hongerwinter
Tijdens de Hongerwinter werd het voedsel voor de dieren ook schaarser. De rapporten over de sterfte van de dieren werden niet meer nauwkeurig bijgehouden. Uit de voedselkaarten komen enkele slachtoffers van de Hongerwinter naar voren, zoals het op 16 februari 1945 ’s nachts door indringers geslachte en gestolen varken. Dieren die dood gingen tijdens de Hongerwinter werden meestal aan andere dieren gevoerd.
Het lukte om het aquarium en de hokken te blijven verwarmen. Bezoekers kwamen zich opwarmen in de hokken van de tropische dieren. Ze hadden thuis geen brandstof meer voor de kachel. Twee weken voor de bevrijding viel de stroom helemaal uit en bedierf het laatste vlees in de koelcel.
Het werd moeilijk om huisdieren te blijven voeden. Soms werden ze aan Artis aangeboden, waar ze meestal als voedsel werden gebruikt.
Brandstoftekort
'Om de pomp van het aquarium te laten draaien werd er stiekem stroom afgetapt. Op 14 april 1945, aan het eind van de oorlog, was er helemaal geen stroom meer. Met de allerlaatste benzine werd de aquariumpomp aan de gang gehouden. Anders waren alle vissen dood gegaan!'
Sidderaal Shiva
Hoe langer de oorlog duurde hoe minder eten er was. De dieren die dood gingen werden aan ons opgevoerd. Ook moesten we soms rare dingen eten. Mij hebben ze zelfs stokvis voorgezet. Zo’n uitdroogde vis is toch geen voedsel voor de koning der dieren!
