1940 - 1945: verzet tegen de Duitse bezetting

Veel Nederlanders zijn tijdens de bezetting anti-Duits, een deel van de bevolking gaat in verzet. In Nederland is op veel manieren verzet gepleegd. Van vrij onschuldig tot levensgevaarlijk. Voor sommigen is het een dagtaak.

 

Voorbeelden van verzet in bezet Nederland:

- leuzen op muren schilderen 

- illegale kranten drukken en verspreiden 

- symbolisch verzet, zoals oranje-speldje op de jas dragen 

- spotliedjes zingen 

- NSB'ers pesten 

- naar Radio Oranje en de BBC luisteren 

- onderduikhulp 

- staken

- documenten vervalsen 

- bonkaarten stelen

- aanslagen op bevolkingsregisters 

- spionage 

- spoorlijnen opblazen

- Duitse militairen en verraders liquideren

 

Verzet tegen de bezetting wordt langzaam maar zeker sterker 

Het verzet is aanvankelijk nog 'onschuldig', vooral symbolisch en ongeorgansiseerd. Nederlanders laten zien dat ze tegen de Duitse bezetter zijn. Ze zingen spotliedjes, schilderen teksten op straten en muren en maken grappen over de Duitsers en NSB'ers; Seyss-Inquart en Mussert zijn mikpunt van spot.

 

Langzaam maar zeker wordt de onderdrukking en jodenvervolging erger. Het verzet daartegen groeit. Verzetsmensen gaan steeds meer samenwerken; de grenzen van de verzuiling worden geslecht.

 

Aantallen goed en fout

Lang niet iedereen in Nederland zit 'bij het verzet'. Veel mensen durven zich niet te verzetten. Of ze zijn er niet toe in staat. Anderen vinden het zinloos of niet nodig. Ongeveer 5% van de Nederlanders zit actief in het verzet. Zij zijn er als het ware de hele dag mee bezig.

 

Ongeveer evenveel mensen kiest de kant van de Duitse bezetters; de zogenaamde `foute Nederlanders`. De rest van de bevolking probeert zo normaal mogelijk door te leven. Heel veel mensen zijn wel anti-Duits. Ze hopen dat de bezetting snel voorbij gaat.

 

Verzetsmensen krijgen veel steun van de bevolking. Als alle mensen worden meegeteld die dat hebben gedaan dan is het percentage mensen dat verzet heeft gepleegd beduidend groter dan 5%. Zonder de hulp van velen zou het onmogelijk zijn geweest om meer dan 300.000 onderduikers aan een onderduikplek te helpen.

 

Dilemma 

Niet iedereen kan 'zomaar' in verzet gaan. Als je getrouwd bent en jonge kinderen hebt om voor te zorgen is het bijvoorbeeld extra moeilijk. En joodse Nederlanders worden door de Duitse bezetters in de gaten gehouden, apart gezet, opgepakt en vermoord.

 

Sommigen gaan in verzet maar veel joden zijn al opgepakt voor ze echt in de gaten hebben wat er staat te gebeuren. Degenen die willen onderduiken z­ijn afhankelijk van anderen, van verzetsmensen en hun helpers.

 

Verzet = gevaarlijk 

Bijna 20.000 Nederlanders worden om hun verzetswerk door de Duitsers opgepakt. Tweeduizend verzetsmensen worden doodgeschoten. Anderen moeten naar de gevangenis of naar een concentratiekamp.

 

In totaal zijn ongeveer 250.000 Nederlanders omgekomen tijdens de bezetting. De helft hiervan zijn joodse Nederlanders.