Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga naar de hoofdinhoud Ga direct naar de hoofdnavigatie Ga direct naar zoeken

Jan van Kuik

Geboren: msterdam, 6 december 1922

Jan werkte in het kader van de Arbeitsinzet bij de firma Kienzle-Apparatebau in Villingen, Duitsland. Hij deed een poging om naar het neutrale Zwitserland te komen en werd opgepakt op 22 maart 1942.

Gevangenissen en kampen

  • Politiegevangenis Bregenz (23 maart 1942), 
  • Detentiecentrum Feldkirch (1 april 1942), 
  • Gevangenis Feldkirch (22 mei 1942), 
  • Strafgevangenis Bruchsal (4 september 1942), 
  • Concentratiekamp Sachsenhausen, 
  • Oranienburg (19 september 1942), 
  • Vernietigingskamp Lublin/ Majdanek (februari/maart 1944), 
  • Concentratiekamp Natzweiler-Struthof (8 april 1944), 
  • Concentratiekamp Dachau (6 september 1944). 
  • Bevrijd in Dachau.

    Dachau-nummer: 103314
Jan van Kuik als matroos in zijn jongere jaren.
Jan van Kuik als matroos in zijn jongere jaren.
De landkaart van Jan Kuik.
De landkaart van Jan Kuik.

Landkaart

Jan werkte in het kader van de Arbeidsinzet van Nederlandse mannen in Duitsland bij de firma Kienzle Apparatebau in het Zuid-Duitse Villingen. Met een paar andere Nederlanders die daar werkten, wilde hij naar het neutrale Zwitserland vluchten. Ze kochten deze landkaart om de route te bepalen. Vlak voordat ze de grensrivier de Rijn tussen Duitsland en Zwitserland wilden overzwemmen, werden ze opgepakt. De landkaart diende als bewijsmateriaal in het strafproces van Jans groep en werd opgenomen in het strafdossier. 

Medische experimenten

Jan kreeg in concentratiekamp Sachsenhausen tuberculose. Hij werd met een gat in zijn long opgenomen in de ziekenbarak. Voor de behandeling gingen er dikke naalden in zijn buik en injecties in zijn borst. Ook moest hij stoffen inhaleren waarvan hij heel beroerd werd. Uit de wekelijkse röntgenfoto’s bleek dat het steeds slechter met hem ging en dat het gat in zijn long groter werd. In Sachsenhausen werden medische experimenten uitgevoerd op gevangenen en waarschijnlijk was dit bij Jan ook het geval. 

Nooit meer echt hersteld

Na zijn tijd in Sachsenhausen werd Jan van kamp naar kamp gebracht, voortdurend ziek. Ook de bevrijding van Dachau, zijn laatste kamp, beleefde Jan in de ziekenbarak. Kort daarna kreeg hij vlektyfus. Pas op 21 juni 1945, bijna twee maanden na zijn bevrijding, kon hij naar huis. Jan herstelde zowel lichamelijk als geestelijk nooit meer helemaal. 

Een nooit verstuurde brief

In het voorjaar van 1942 mocht Jan vanuit de gevangenis in Feldkirch een brief naar huis schrijven. Hij schreef: ‘Bent u soms kwaad moeder op ons? (…) Ik heb vertrouwen moeder, hopelijk zijn we dit jaar nog thuis. (…) Schrijven jullie snel? Ik heb dat enigste nodig om door de tijd heen te komen.’ De brief werd om onduidelijke redenen nooit verstuurd, maar in zijn strafdossier gestopt. Jan zou nog ruim drie jaar in gevangenschap doorbrengen. 

Een pagina van de nooit verstuurde brief
Een pagina van de nooit verstuurde brief

Film: Gijs en Jan

Meer artikelen uit dit dossier

Er is veel meer te vertellen over dit onderwerp. Lees snel verder op onderstaande pagina's.